De heilige Bonifatius van Fulda

De heilige Bonifatius is de belangrijkste Angelsaksische missionaris en kerkorganisator van de vroege middeleeuwen. Hij wordt genoemd de ‘apostel van Duitsland en Friesland’. Bonifatius werd omstreeks 675 als Winfried in het toenmalige Engelse koninkrijk Wessex geboren. Zijn wieg stond waarschijnlijk in het plaatsje Crediodunum, of Crediton. Hij was van adelijke huize en ambieerde, geheel tegen de zin van zijn ouders, al vroeg een religieus bestaan. Na een opleiding van zeven jaar in het klooster in Exeter, ging hij naar het klooster van Nhutscelle, het huidige Nursling. Daar legde hij zijn gelofte af als monnik. Toen Winfried dertig jaar oud was werd hij tot priester gewijd. Hij werd hoofd van de kloosterschool, waar hij grammatica-, en literatuuronderwijs gaf. In 716 vertrok hij naar Friesland om daar missionaris te worden. Deze reis liep op een teleurstelling uit, aangezien politieke omstandigheden het hem onmogelijk maakten zijn werk goed te doen. Winfried besloot om eerst een bezoek aan Rome te brengen, alvorens zich weer aan de missie te wijden.

De paus verleende Winfried in 719 het recht om het Evangelie te verkondigen onder de heidenen in Duitsland, ter rechter zijde van de Rijn. Het is zo goed als zeker dat de paus bij deze gelegenheid Winfried zijn nieuwe naam – Bonifatius- gaf, ter bekrachtiging van zijn missie. Terug in het Noorden reisde hij eerst enige tijd met Willibrord door Friesland en Thüringen. Willibord wilde Bonifatius als zijn assistent in Utrecht aanstellen en tot opvolger voor de bisschopszetel maken. Maar Bonifatius weigerde. Hij had zijn eigen missie nog maar nauwelijks hervat, toen hij in 722 naar Rome werd geroepen, waar de paus hem tot bisschop wijdde. Gregorius II gaf hem de opdracht de Kerk in Duitsland te organiseren en voorzag hem van een aanbevelingsbrief aan Karel Martel, de Frankisch-Karolingische heerser. Bij zijn terugkeer in Hessen verwoeste Bonifatius de heidense heiligdommen ( waaronder de beroemde de Germaanse oorlogsgod Thor gewijde eik) en stichte talrijke kerken en kloosters.

Bonifatius legde door zijn organisatorische werk het fundament voor de gehele Duitse Kerk. Verder stichtte hij vele instellingen voor religieus onderwijs, ten einde de eenheid en continuiteit van de leer te waarborgen. Als erkenning voor zijn diensten benoemde paus Gregorius III hem in 732 dan ook tot aartsbisschop en tot pauselijk vicaris voor het oostelijke deel van het rijk der Franken. Bovendien verleende hij hem toestemming om bisdommen te gaan stichten. Toen Willibrord in 744 overleed, nam Bonifatius het bisdom Utrecht onder zijn hoede. In 747 de paus Bonifatius tot aartsbisschop van Mainz en primaat van Duitsland benoemde.

Op 5 juni 754 werd Banifatius op weg naar Dokkum aangevallen door mensen die vast wilden houden aan hun oude geloof. Op brute wijze vermoorden ze ‘de apostel van de Duitsers en van de Friezen’, samen met zo’n vijftig van zijn volgelingen, onder wie bisschop Eoban van Utrecht. Dokkum heeft op de Marktplaats, bij een fonteintje dat in de Middeleeuwen het centrum van de Bonifatiusverering in de stad was, een beeld van de missionaris geplaatst. Op de sokkel staat in het Latijn geschreven: “Sint Bonifatius werd hier in 754 gedood en vanaf die dag begon het licht van het Evangelie te schijnen voor heel Friesland.”

Bonifatius werd begraven in zijn geliefde Abdij van Fulda, door hemzelf in 744 gesticht (de huidige de Dom van Fulda, die in 1712 werd gewijd).

De verering in Dokkum kreeg na de Reformatie eigenlijk pas weer gestalte in 1927. In 1934 werd de Bonifatiuskapel gebouwd.

Boniface is the patron saint of Friesland, Utrecht en Haarlem. Zijn feestdag is 5 juni.